Wydarzenia: Zespół ds. zdrowia

Qigong Medyczny - Elżbieta Mettananda

Qigong Medyczny
Elżbieta Mettananda

Qigong Medyczny jest jedną z metod Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, która oprócz niego obejmuje również akupunkturę, moksę, ziołolecznictwo i masaż leczniczy. Jest kompletną i niezależną metodą samouzdrawiania, choć może również z powodzeniem być praktykowany w połączeniu z którąś z wyżej wymienionych metod.
Medycyna Chińska jest gałęzią wiedzy rozwijającą się od około 10 tys. lat. Jej pierwsze założenia stworzone były przez mędrców obserwujących przyrodę, traktujących człowieka jako integralną część natury. W oparciu o prawa rządzące naturą stworzyli fundamentalne założenia Medycyny Chińskiej takie jak: teoria Yin Yang oraz prawo Pięciu Elementów.
Z czasem pojawiło się pojęcie energii Qi.
Według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej Qi jest siłą życiową przepływającą przez wszystkie organizmy żywe. Zdrowie występuje wtedy, gdy energia Qi obecna jest w ciele w odpowiedniej ilości a jej przepływ jest swobodny, gładki, bez blokad i stagnacji.
Gong oznacza pracę lub korzyści nabyte przez wytrwałość i ćwiczenie.
Qigong jest więc pracą z energią życia, nauką jak ją gromadzić oraz kontrolować jej przepływ w celu poprawy zdrowia i harmonii ciała i umysłu.
Qigong ogólnie można podzielić na dwie kategorie:
a) Qigong dynamiczny (dong gong)
Ćwiczenia polegają na połączeniu powolnych lub szybkich ale płynnych i harmonijnych
ruchów z głęboką koncentracją i oddychaniem.
b) Qigong statyczny (jing gong)
Celem tego rodzaju ćwiczeń jest osiągnięcie spokoju i harmonii wewnętrznej poprzez maksymalne rozluźnienie mięśni, koncentrację i wizualizację oraz ściśle określony sposób oddychania. Ćwiczenia wykonywane są w pozycji stojącej, siedzącej lub leżącej.
Qigong statyczny, medytacyjny jest zawsze praktykowany jako uzupełnienie Qigongu dynamicznego, niemożliwe jest bowiem osiągnięcie pełnego zdrowia ciała bez harmonijnego umysłu i vice versa.
Inną odmianą Qigongu- dla osób, które osiągnęły bardzo wysoki stopień zaawansowania- jest Qigong zewnętrzny. Polega on na uzdrawianiu innych osób przez przekazywanie im energii Qi.
Mistrz Qigongu, który jest w stanie doskonale kontrolować własny przepływ energii Qi i gromadzić ją w dużej ilości może przekazywać ją innym w celu leczenia.
Według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej w organizmie ludzkim o współpracy narządów i ich funkcjonowaniu decyduje system energetyczny. Jego działanie polega na ciągłym przepływie energii. Kanały przez które ona płynie to meridiany. W momencie gdy następuje nierównowaga- blokada w przepływie Qi, stagnacja- dochodzi do choroby. Stosując akupunkturę wbijamy igły w obszar ciała, gdzie przepływ energii jest powstrzymany. Kiedy Qi nie przepływa swobodnie- pewne obszary ciała mają nadmiar energii, inne zaś są niedoborowe, ze zbyt małą ilością Qi. Igły akupunkturowe otwierają „tamy”, udrażniają meridiany- dzięki temu dochodzi do redukcji nadmiarów i uzupełnienia niedoborów. Mistrzowie Qigongu utrzymują, że ćwiczenie Qigongu jest jak akupunktura bez igieł. Adept uczy się używania ruchu, technik oddechowych i koncentracji do pomnażania, regulacji przepływu energii Qi i kierowania jej do obszarów , w których występuje zaburzenie przywracając równowagę.
Nie sposób przecenić wpływu Qigongu na sferę psychiczną. Stres wywołuje stan fizycznego i psychicznego napięcia. U wielu osób sytuacja ta przechodzi w stan chroniczny. Frustracje „odkładają się” w ciele jako napięcie mięśni. Oddech zostaje spłycony a w sytuacjach krytycznych - wstrzymany. Naukowcy dowiedli, że długo utrzymujący się stres jest czynnikiem wywołującym wiele tzw. chorób cywilizacyjnych jak: nadciśnienie, migrena, choroba wieńcowa, nowotwory, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Jeżeli nie możemy zmienić sytuacji aby uniknąć stresu, jedynym sposobem jest zmiana naszych reakcji na niego. Qigong przez regularne stosowanie technik oddechowych, wyciszania umysłu i koncentracji pomaga zapanować nad stresem, niwelować jego skutki i uwalniać się od negatywnych emocji.
Niewątpliwą zaletą Qigongu jest również to, że każdy może go praktykować. Ćwiczenia są możliwe do wykonania dla ludzi w każdym wieku i kondycji fizycznej. Drobne modyfikacje pozwalają sekwencje normalnie wykonywane na stojąco ćwiczyć w pozycji siedzącej lub leżącej co czyni je idealnymi dla osób niepełnosprawnych.
Qigong zaliczany jest do metod tzw. medycyny komplementarnej. Oznacza to, że stosuje się go jako uzupełnienie zachodnich metod leczenia.
Fakt ten jest uwzględniony we współczesnym systemie leczniczym w Chinach.
Nawet szpitale stosujące Medycynę Zachodnią bardzo często posiadają oddziały, w których jako uzupełnienie stosuje się metody tradycyjne (akupunktura, Qigong, ziołolecznictwo). Daje to zadziwiająco dobre efekty m in. często udaje się zmniejszyć dawki leków przyjmowanych przez pacjenta np. przeciw nadciśnieniowych, przeciwcukrzycowych, stosowanych w hiperlipidemiach, przeciwbólowych itd.
Należy jednak podkreślić, że w poważnych schorzeniach Qigong powinien być stosowany łącz­nie a nie zamiast odpowiedniego leczenia wg zasad Medycyny Zachodniej.

WPŁYW QIGONGU NA WYBRANE SYSTEMY CIAŁA LUDZKIEGO

Układ Krążenia
Systematyczne i długotrwałe ćwiczenie Qigongu wzmacnia mięsień sercowy, zwiększa objętość wyrzutową i pojemność minutową serca. Dzięki relaksacji mięśniówki gładkiej naczynia obwodowe rozszerzają się, dzięki czemu poprawia się ukrwienie a zarazem dotlenienie obwodowych części ciała. Efekt ten wzmocniony jest przez to, że przy głębokim, brzusznym oddychaniu krew zostaje lepiej utleniona. Uzyskujemy zwolnienie spoczynkowej akcji serca, obniżenie ciśnienia tętniczego oraz poprawę funkcji usuwania produktów przemiany materii z obwodu. Dzięki lepszemu ukrwieniu mózgu zmniejsza się predyspozycja do migrenowych bólów głowy, poprawia pamięć i zdolność uczenia.
Badania dotyczące wpływu Qigongu na leczenie nadciśnienia tętniczego przeprowadzono w Xiamen University w Fujian Province.
204 pacjentów zostało losowo podzielonych na 2 grupy. Grupa kontrolna otrzymywała tylko leki przeciw nadciśnieniowe, w grupie badanej zaś farmakologię łączono z ćwiczeniami Qigong. Po 6 miesiącach w grupie badanej w stosunku do grupy kontrolnej stwierdzono:
-statystycznie znamiennie lepszą normalizację ciśnienia krwi
-wyższy poziom cholesterolu HDL i niższy LDL
Po 6 latach śmiertelność w grupie badanej wyniosła 17,31% a w grupie kontrolnej 32%.
(Wong Chongxing- Clinical Observation of 204 Patients with Hypertension Treated with Chinese Qigong- praca prezentowana na Pierwszym Międzynarodowym Kongresie Qigongu w Berkeley w czerwcu 1990r.)

Układ Pokarmowy
Jest wiele powodów , dla których Qigong korzystnie wpływa na proces trawienia.
Oddychanie brzuszne działa jak masaż na narządy trawienne. Podczas unoszenia i obniżania się przepony mięśnie odpowiedzialne za wspieranie perystaltyki są pobudzane. Wiele technik Qigongu angażuje mięsień dźwigacz odbytu. Poprawia to funkcję wydalniczą a także wywiera dobroczynny wpływ przy guzkach krwawniczych i zaparciach.
Ogólna relaksacja ciała, tak ważna w Qigongu, wywiera znaczący wpływ w leczeniu chorób układu pokarmowego o podłożu psychosomatycznym, przede wszystkim choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Zhao Liming- lekarz Tradycyjnej Medycyny Chińskiej z Harbin zastosował Qigong w leczeniu grupy 1145 pacjentów z chorobą wrzodową z następującym skutkiem:
-u 190 pacjentów z wrzodami żołądka - wyzdrowienie u 154, poprawa u 34 i brak efektów u
2 pacjentów
-u 955 pacjentów z chorobą wrzodową dwunastnicy- wyzdrowienie u 742, poprawa u 202,
brak efektów u 11 pacjentów
-w długoterminowej obserwacji 175 pacjentów choroba powróciła u 59 pacjentów w tym 2
kontynuujących ćwiczenie Qigongu, 3 ćwiczących nieregularnie i 54 którzy je zarzucili

Centralny Układ Nerwowy
W 1980 roku chińscy naukowcy wykazali istnienie „Qigong EEG”- określony typ fal mózgowych, który można zaobserwować u większości zaawansowanych adeptów Qigongu.
„Qigong EEG” jest unikatowe pod względem amplitudy, częstotliwości, lokalizacji i synchronizacji fal mózgowych.
Rozróżniamy 4 typy fal mózgowych w zależności od częstotliwości:
Fale delta(0,3- 3,5 Hz)- obecne u niemowląt w czasie czuwania i u dorosłych w czasie głębokiego snu
Fale teta(4- 7 Hz)- obecne w czasie płytkiego snu, marzeń sennych a u osób wytrenowanych w medytacji- w czasie głębokiego relaksu
Fale alfa(8-13 Hz)- występują przy zamkniętych oczach w stanie relaksu
Fale beta(14-30 Hz)- u osób dorosłych w stanie czuwania z otwartymi oczami , podczas pracy umysłowej lub pod wpływem bodźca wzrokowego
Ćwiczenia Qigong pomagają zmniejszyć częstotliwość fal mózgowych do fal alfa, teta lub kombinacji tych dwóch częstotliwości.
Oprócz tego wskutek długotrwałej praktyki dochodzi do znacznego zwiększenia amplitudy tychże fal.
Jeśli adept w czasie medytacji koncentruje się na obiekcie np. części ciała lub punkcie akupunkturowym- wtedy fale alfa o dużej amplitudzie dominują w lewej półkuli mózgu. Jeżeli nie ma określonego obiektu, tylko wycisza umysł- wtedy tego rodzaju fale pojawiają się w większym stopniu w prawej półkuli.
Synchronizacja pomiędzy różnymi obszarami mózgu również wzrasta w czasie trenowania Qigongu relatywnie do stopnia zaawansowania adepta. Synchronizacja oznacza, że fale wytwarzane przez poszczególne płaty mózgu mają tę samą fazę tzn. ich szczyty następują w tym samym momencie.
Dzięki opisanemu powyżej wpływowi na fale mózgowe ćwiczenie Qigongu pomaga osiągnąć zrelaksowany stan umysłu, poprawia koncentrację i pozwala w większym stopniu kontrolować swoje reakcje w sytuacjach stresowych i panować nad emocjami. Niewątpliwie poprzez subiektywną poprawę samopoczucia prowadzi to do lepszej jakości życia i zwiększenia efektywności wszelkich działań.
Pan Weixing- „Changes in EEG Alpha Waves in Concentrative and Non- concentrative Qigong States: A Power Spectrum and Topographing Mapping Study” - w książce „Colected Works of Scientific Research on Qigong III” rok wyd. 1991
Yuan Silman, Yang Qingfei, Shi Jiming, Cao Yi- „The Influence of Qigong Training on Coherence of EEG During One Year Period”- praca prezentowana na Drugiej Światowej Konferencji Qigongu Medycznego w Pekinie w 1993 r.

Układ oddechowy
U osób praktykujących Qigong częstotliwość oddechu zmniejsza się z ok. 16 do 3- 5 na minutę. Wdech i wydech stają się bardziej płynne, z mniejszą ilością przerw w porównaniu do oddychania osób nie wytrenowanych.
Wysoki poziom stresu w obecnych czasach powoduje powszechną tendencję do przyspieszonego i spłyconego oddychania. W Qigongu nacisk kładziony jest na tzw. oddychanie brzuszne inaczej przeponowe. W czasie takiego oddychania brzuch uwypukla się w czasie wdechu, podczas wydechu natomiast delikatnie się napina wypychając powietrze na zewnątrz. Unoszenie się i opadanie przepony ma większą amplitudę, natomiast mniejszą częstotliwość. Ten tor oddychania stwarza lepsze warunki do utlenowania krwi w płucach i uwalniania dwutlenku węgla.
Dowiedziono, że objętość oddechowa płuc a także maksymalna pierwszo sekundowa pojemność wydechowa w grupie osób praktykujących Qigong przez co najmniej 1,5 roku są wyższe niż przeciętne wartości tych parametrów.
Sun Yinxing- „The Role of Qigong and Tajiquan in Respiratory Rehabilitation”
W szanghajskim szpitalu dr Hua Huang używał Qigongu do terapii astmy oskrzelowej. Leczenie farmakologiczne stosował tylko w czasie napadów. Uczył pacjentów głębokiej relaksacji, uspokajającego oddychania w połączeniu z koncentracją na odpowiednich punktach akupunkturowych i automasażu. Wszystkie ćwiczenia wykonywane były w pozycji siedzącej aby pogłębić relaks. Cykl szkolenia trwał 1- 2 miesięcy. 4 lata później w grupie 99 pacjentów, którzy przebyli trening i kontynuowali ćwiczenie odnotowano następujące efekty:
- 30 pacjentów było całkowicie wolnych od napadów przez co najmniej rok
- u 39 osób stwierdzono znaczącą poprawę tzn.: zmniejszenie częstości występowania,
nasilenia i czasu trwania napadów, zmniejszenie dawek przyjmowanych leków, poprawę
wydolności fizycznej
- u 24 pacjentów odnotowano poprawę w co najmniej 2 spośród 5 czynników wymienionych
powyżej
- 6 pacjentów nie uzyskało żadnej poprawy
Hua Huang „an Approach to the Treatment of Bronchial Asthma by Qigong(praca prezentowana na Pierwszym Międzynarodowym Seminarium Qigongu w Szanghaju w 1986 r.)

Całość w oparciu o: Kenneth S. Cohen- „The Way of Qigong- the Art and Science of Chinese Energy Healing”.