Tam byliśmy :: Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku

Tam byliśmy

Podlasie pełne tajemnic i smaków regionu lipiec (8 – 13) 2024 r

Genowefa Kondraciuk-Gabryś :: 08.07.2024

Podlasie pełne tajemnic i smaków regionu

W lipcu (8 – 13) 2024 r. odbyła się, zorganizowana przez zarząd, wycieczka członków SUTW na Podlasie.

Tam niezwykle interesujące są zarówno zabytkowe budowle i ocalałe, bądź tylko muzealne, pamiątki po dawnej kulturze, zwyczajach, wyznawanej wierze, sposobie życia, po tragicznych przeżyciach kolejnych pokoleń mieszkańców Polski, a także - przyrodnicze parki narodowe.
Do perełek turystycznych Podlasia należy pałac Branickich herbu Gryf w Białymstoku, nazywany „Wersalem Północy” lub „Wersalem Podlaskim” oraz ich rezydencja w Choroszczy, otoczona parkiem naśladującym barokowy styl Wersalu.
Duże wrażenie sprawia zagospodarowanie białostockiego rynku. Na jego środku stoi ratusz, który powstał w XVIII w. i przebudowany w połowie XIX w., nigdy nie był ratuszem! Była to hala targowa na Placu Bazarnym ze straganami oraz znajdującymi się na zewnątrz zegarem i wagą miejską. Targowanie się na rynku różnojęzycznych handlarzy zainspirowało młodocianego Ludwika Zamenhofa do stworzenia esperanto. Obecnie w ratuszu mieści się Muzeum Podlaskie otoczone rozległym bazarem gastronomicznym.
Dla utrwalenia pamięci o Sybirze, w 2017 r. w stolicy Podlasia otwarto nowoczesne, multimedialne Muzeum Pamięci Sybiru, którego dokładne zwiedzanie zajmuje 8 godzin. My z przewodnikiem poznaliśmy je znacznie szybciej.
Między Narwiańskim oraz Biebrzańskim Parkiem Narodowym leży Tykocin. Powstał z grodu istniejącego na szlaku handlowym już w XI w. Rozkwitał w czasach króla Zygmunta Augusta, który wybudował tam zamek – twierdzę. Jan Kazimierz (1661 r.) podarował go Stefanowi Czarnieckiemu jako starostwo. Następnie stał się własnością rodu Branickich. W 1763 r. Jan Klemens Branicki (budowniczy i właściciel pałacu w Białymstoku) pamięć po swoim pradziadku, Stefanie Czarnieckim, uczcił jego pomnikiem. Nieopodal miasta kończona jest odbudowa, kilkakrotnie niszczonego, tykocińskiego zamku. W 2024 r. trzy z czterech jego skrzydeł są już otwarte dla turystów.
W Tykocinie zwiedziliśmy jedną z nielicznych, najbardziej okazałą i najstarszą w Polsce, zniszczoną w czasie II wojny światowej i odbudowaną, Wielką Synagogę. Od 1977 r. mieści się w niej Muzeum Kultury Żydowskiej.
W pobliżu Tykocina podziwialiśmy dwór i majątek szlachecki w Pentowie, gdzie znajduje się Europejska Wieś Bociania. Obecnie rezyduje tam 36 bocianich rodzin brodzących po okolicznych żerowiskach. Oglądaliśmy je z poziomu dworu oraz dwu platform widokowych.
W pobliżu Tykocina mieszkańcy dawnej kasztelanii Kiermusy pielęgnują sarmackie zwyczaje prowadząc karczmę Rzym, w której Adam Mickiewicz ulokował rozmowę Twardowskiego z diabłem. Tam też, w Jantarowym Kasztelu, mieści się Muzeum Oręża Polskiego im. Jerzego Hofmana, oraz muzealne „zdobycze” z Polski i z zagranicy. Wystawiony jest tam także pokaźny zbiór ikon. Na dziedzińcu prezentowane są narzędzia tortur.
Cerkwie, zakony i cmentarze dokumentują obecność ludności prawosławnej. Mimo, że teraz jej udział przeważa tylko w kilku gminach, to zabytki te są wyjątkowo liczne, bogato wyposażone i pieczołowicie pielęgnowane.
W Parku Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej w Supraślu funkcjonuje Monaster Męski (prawosławny zakon) składający się z 13. budowli. Zwiedziliśmy Bramę Wejściową, będącą dzwonnicą z 8. dzwonami, cerkiew i Muzeum Ikon. Rozpoczęta w latach 80. XX w. odbudowa tego kompleksu i zgromadzenie jego wyposażenia zostało zakończone po 37 latach, w 2021 r.
Supraśl polubili też filmowcy. Tam były kręcone sceny do filmów reżyserowanych przez Jacka Bromskiego: U Pana Boga w ogródku oraz U Pana Boga za miedzą.
Na nadnarwiańskich rozlewiskach w 2009 r. powstał skit (prawosławna pustelnia, erem) w Odrynkach. Przez niemal kilometrową kładkę nad bagnami jest on dostępny dla wiernych, pielgrzymów i turystów. A w kościele katolickim w Sokółce rok wcześniej wydarzył się cud eucharystyczny. Jak podaje wikipedia, jest on odwiedzany corocznie przez około 1000 autokarowych wycieczek.
W powiecie sokólskim, we wsiach Bohoniki i Kruszyniany mieszka „garstka” Tatarów. Jako jedyni w Polsce posiadają oni zabytkowe meczety oraz mizary (cmentarze), na których odbywają się pogrzeby również ich współbraci zmarłych w innych tatarskich gminach w Polsce. Do Kruszynian turystów przyciąga też Agroturystyczne Gospodarstwo z Tatarską Jurtą serwującą tatarskie potrawy.
Zajrzeliśmy też do Białowieży i otaczającej ją Puszczy Białowieskiej, a w niej: do Rezerwatu Pokazowego Żubrów, do Parku Pałacowego oraz do Muzeum Przyrodniczo-Leśnego. Powstało ono w latach 20. XX w. Po kilku rozbudowach - od 2004 r. jest jednym z najnowocześniejszych, awangardowych muzeów przyrodniczych w Europie.
Podróżując między głównymi punktami turystycznymi poznaliśmy:
Podlaski Szlak Kulturowy „Drzewo i Sacrum”, gdzie mieści się Kraina Otwartych Okiennic w kolorowych domach zdobionych misternymi płaskorzeźbami
Szlak Green Velo (Rowerowy).
W ostatnim wycieczkowym dniu zwiedzaliśmy śródmieście mazowieckiego Pułtuska, pełne zabytkowych gmachów usytuowanych wokół najdłuższego prostokątnego rynku w Polsce oraz Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Powstało ono w 1961 r. w odbudowanym, neogotyckim zamku rodu Krasińskich. Najsławniejszym ich właścicielem był poeta i wieszcz - Zygmunt Krasiński. Muzeum obejmuje pokaźny obszar całego zagospodarowania pałacowo-parkowego.
Genowefa Kondraciuk-Gabryś

Białowieża

Kiermusy

Kruszyniany

Opinogóra

Pałac Branickich

Pentowo

Pułtusk - rynek

Pustelnia

Białystok - rynek

Supraśl

Tykocin

Tykocin - Wielka Synanoga

powrót