Wydarzenia: zespół literacko-historyczny COGITO

Skrócony życiorys Edwarda Kajdańskiego

Edward Kajdański – pisarz, malarz, dyplomata.
To bardzo interesująca postać, można powiedzieć człowiek renesansu, jego znajomi profesorowie polscy i chińscy – nazywają go współczesnym Michałem Boymem. A jak sam mówi, wychowany był w szczególnej atmosferze tolerancji, jaka zawsze istniała w Harbinie, wobec innych wyznań i innych narodowości.
Edward Kajdański urodził się w 1925 roku w Harbinie. Mama była Rosjanką z włoskimi korzeniami, tata Polakiem urodzonym na Podolu. Do Harbinu przyjechali w 1923 r.
W roku 1934 Edward zaczyna uczęszczać do polskiego gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza. Nauka w gimnazjum trwała 11 lat, program nauczania przygotowywał absolwentów do pracy w Mandżurii. Były trzy języki obce: angielski, chiński i japoński a nieobowiązkowo jęz. łaciński.
W 1936 r. umiera ojciec, który miał bardzo duży wpływ na wybory Edwarda. Przed śmiercią prosi żonę, aby nie zabierała syna z polskiej szkoły i zachowała polskie paszporty. Edward gimnazjum kończy w 1943 r. a w 1944 r. dostaje się na Wydział Elektromechaniczny Uniwersytetu Północnomandżurskiego. Już na studiach wiedział, że chce pisać powieści. Praktyczne wiadomości, które zdobywał na uczelni, miały mu dać zawód. Ale chciał też pisać jak Żeromski lub Proust. Długo próbował, udało mu się napisać dwie powieści : Tybetańska Księżniczka i Skarby klasztoru Amban Sume.
Uniwersytet Północnomandżurski przestaje istnieć w 1946 r., zamiast niego powołano Politechnikę Harbińską, której absolwentem w 1950 r. został Kajdański, dyplomu nie zdążył uzyskać, gdyż rozpoczęła się wojna koreańska.
Od 1949 roku w Mandżurii rozpoczęły się repatriacje Polaków: do Polski, Ameryki, Kanady Australii. Państwo Kajdańscy wraz z matką Edwarda w lutym 1951 roku opuścili Mandżurię ostatnim statkiem (był to Mikołaj Rej), który przepłynął Cieśninę Tajwańską. Dopłynęli do Gdyni i już zostali w Trójmieście. Edward Kajdański otrzymał tytuł magistra na Politechnice Gdańskiej.
Całe życie oprócz pracy zawodowej realizował swoje zainteresowania artystyczne i naukowe, które wywiódł z Chin, jednak zaczął je realizować głównie w Polsce. Na początku nawiązał współpracę z Polskim Radiem, z czasopismami (Poznaj świat, Wiedza i życie czy Kontynenty), pisał też scenariusze do filmów dokumentalnych (np. Perła Północnych Chin. Epizod polski; Instytut Tradycyjnej Medycyny Chińskiej w Harbinie, czy Michał Boym). Od 1971 roku aż do dziś Kajdański wydał ponad 30 popularnonaukowych i naukowych książek – zakres tematów obejmuje głównie kulturę i historię Chin a także Polonii mandżurskiej (między innymi Polacy na Dalekim Wschodzie, Medycyna chińska dla każdego). Część prac zostaje wydana pod pseudonimem Władysław Kański.
Znani profesorowie polscy i chińscy twierdzą, że badania, prowadzone przez wiele lat przez Kajdańskiego nad życiem zapomnianego w Polsce i na świecie jezuity Michała Boyma, doprowadziły do wydania trzech dzieł na jego temat a także reportaży, które udowodniły, że więcej on wniósł do nawiązania bliższych kontaktów między wschodem i zachodem, niż słynny podróżnik Marco Polo.
Znaczną część dorobku w dziedzinie malarstwa stanowią ilustracje wykonane przez autora do własnych książek. Osobną część stanowią prace sięgające do dawnego malarstwa chińskiego, rekonstrukcje fresków oraz kopie obrazów malowanych na jedwabiu. Przybliżają one najdawniejszą historię Państwa Środka, sięgają nawet VII wieku.
Edward Kajdański to niewątpliwie fenomen wśród polskich literatów i dziennikarzy zajmujących się Chinami. Jego twórczość i działalność bardziej przybliżyła nam historię i współczesność Kraju Środka niż wiele instytutów naukowych zajmujących się tą tematyką. Nie do przecenienia są również jego wspomnienia i relacje z dziejów Polonii mandżurskiej.
We wrześniu 2015 roku za wybitne zasługi na rzecz budowania relacji polsko-chińskich, szczególnie w dziedzinie wzajemnego poznania kultury i badania kontaktów historycznych Edward Kajdański otrzymał od Ministra Spraw Zagranicznych RP odznakę honorową Bene Merito.
W chwili obecnej jest wiceprzewodniczącym Rady Naukowej Centrum Studiów Azji Wschodniej UG, ale jak podkreślają pracownicy Uniwersytetu jest też ich przyjacielem, co widoczne było podczas uroczystych obchodów 90-lecia pana Edwarda. Odbyły się one w gmachu Biblioteki Głównej, na tym spotkaniu oprócz życzeń od współpracowników, drobnych prezentów a także promowania książki Maurycy Beniowski na Pacyfiku i kalendarza na rok 2016 z ilustracjami Kajdańskiego, otrzymał on od Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego Złotą Odznakę Honorową Gryfa Pomorskiego.
Z okazji 90 urodzin Klub Harbińczyków ze Szczecina życzył mu dalszej kondycji i nowych publikacji na które wszyscy czekamy. 
                                                                                                                                                                Elżbieta Sikorska
                                                                                                                                          Zdjęcia przedstawiające obrazy Kajdańskiego ze zbiorów autora