Wydarzenia: Zespół przyrodniczy
Zapraszam na spacer do Wieży Qvistorpa w Lasku Arkońskim
Jak dojechać :
samochodem – parking naprzeciw stadionu Arkonii.
Z parkingu schodami ok. 200 m pod górę do Wieży.
Tramwajem, autobusem – 2,3,12, 80 – wysiadamy na pętli tramwajowej Arkonka, skręcamy w prawo i szlakiem zielonym dochodzimy do schodów, ok 600m.
Można też dojść od strony ul. Chopina.
A oto niezbędna garść informacji o Wieży i rodzinie Qvistorpów.
Wieża Qvistorpa znajduje się na Wzgórzu Arkony, w Lasku Arkońskim w Szczecinie
(Osów). Od końca II wojny światowej w stanie ruiny, wpisana do rejestru zabytków, jako ruina trwała.
Została wybudowana na polecenie Martina Qvistorpa w latach 1900 -1904 w hołdzie dla ojca Johannesa, szczecińskiego fabrykanta i filantropa, fundatora wielu inwestycji miejskich i bardzo wpływowego człowieka. Syn Martin ur. w 1860 r. - spadkobierca po ojcu – przemysłowiec, otrzymał po ojcu cementownię, kopalnię kredy na wyspie Wolin, był posiadaczem elektrowni, zakładu wodociągów, rzeźni, piwnic do składowania wina, gruntów, licznych restauracji w Szczecinie. Również jak ojciec był filantropem. W 1925 r. miasto otrzymało w darze Las Arkoński z wieżą.
Zmarł w wieku 69 lat na zapalenie płuc, pochowano go obok ojca w Szczecinie na cmentarzu przy zakładzie Bethanien.
O wieży. Wieża Qvistorpa wraz z okolicznym obszarem, zagospodarowanym licznymi alejkami i zielenią, stanowiła punkt docelowy niedzielnych spacerów Szczecinian. Projekt wieży został wykonany przez Franca Schwechtena, jednego z berlińskich architektów, który był autorem zamku cesarskiego w Poznaniu a także w Berlinie kościoła Pamięci Cesarza Wilhelma, dworców kolejowych, mostów, kaplic, gmachu filharmonii.
Projekt wieży został zatwierdzony 1 stycznia 1900 r. 16 lipca otrzymano zezwolenie na budowę. Budowla była gotowa w stanie surowym już 17 lutego 1902 r. a prace wykończeniowe trwały do marca 1904r. Uroczyste otwarcie nastąpiło 14 maja 1904 r.
Podstawa wieży została zbudowana z ciosów kamienia. Na pierwszej kondygnacji znajdowała się letnia kawiarenka, która dzięki otwartym arkadom była dostępna z każdej strony.
Arkada - to element architektoniczny, składający się z dwóch podpór (słupów, kolumn lub filarów), które zostały połączone u góry łukami. Arkady znane były w czasach starożytnych, stosowano je przy budowie akweduktów w Rzymie, krużgankach, loggiach.
Pomieszczenie przykryte zostało sklepieniem krzyżowym zbudowanym na planie kwadratu, podparte na filarach lub slupach. Zamiast dachu wykonano nad nim taras widokowy. Na dwóch narożach tego tarasu znajdowały się monumentalne rzeźby, alegoryczne, uosabiające Handel i Przemysł – autorstwa Ludwiga Manzla.
Alegoria, to przedstawienie w przenośni pojęć, idei, wydarzeń przy pomocy symbolu. W tym wypadku personifikacji.
Ludwig Manzl- wybitny niemiecki rzeźbiarz i rysownik. Najbardziej znanym jego dziełem jest pomnik Sediny w Szczecinie 1898 r., za który otrzymał złoty medal oraz honorową odznakę miasta Berlina. Dla Szczecina wykonał również rzeźbę przedstawiającą walkę Lapity z centaurem ( na tarasie Wałów Chrobrego), konny pomnik cesarza Fryderyka III, który stał w miejscu dzisiejszego pomnika A. Mickiewicza. Na cmentarzu (jego dłuta) jest nagrobek nadburmistrza Hermana Hakena z małżonką.
W środkowej części tarasu znajdował się sześcioboczny trzon ceglanej wieży, przechodzącej powyżej w kształt cylindra zakończonego krenelażem (blanki).
Krenelaż – element architektoniczny w postaci zwieńczenia murów obronnych i baszt tzw. zębami (merlonami), pomiędzy którymi znajduje się wolna przestrzeń co ułatwia obronę w czasie oblężenia. W tym wypadku blanki, czyli krenelaże zastosowano w celach dekoracyjnych.
Powyżej była mniejsza – też cylindryczna wieżyczka, również z krenelażem, która wieńczyła budowlę. Wieża mierzyła 45m wysokości (z masztem 52m) i składała się z 9 kondygnacji.
Od strony obecnej ulicy Arkońskiej prowadziły do wieży szerokie, kamienne schody ułatwiające pokonanie stromego, w tej części lasu, odcinka drogi.
7 kwietnia 1914 r. w górną część wieży uderzył piorun wskutek czego uległa ona uszkodzeniu. Natychmiast zabrano się za remont zakładając dodatkowo instalację odgromową.
W 1942 r. na szczycie wieży zainstalowana została stacja radarowa oraz punkt obserwacyjny obrony p/lotniczej.
Okoliczności i dokładny czas zniszczenia wieży nie są dokładnie znane. Jedna z wersji mówi, że alianci bombardując Szczecin zniszczyli ją w 1944 r. inna, że wysadzili ją sami Niemcy w czasie walk o Szczecin ponieważ stanowiła łatwy punkt odniesienia dla artylerii radzieckiej.
Obecnie na wzgórzu znajdują się ruiny, fragmenty budowli, częściowo zasypane ziemią i zarośnięte. Obok znajduje się wejście do podziemi. Pod ziemią znajduje się 30. metrowy betonowy korytarz, przechodzący dalej w drewniany. Jeszcze w latach 80. można było nim przejść i wyjść kilkadziesiąt metrów dalej. Dzisiaj jest on zasypany. W tym miejscu kręcono film ,,Młode wilki”. Ruiny wieży są jednym z punktów ścieżki edukacyjnej ,,Śladami Qvistorpów”, która wiedzie od Jasnych Błoni, przez Park Kasprowicza, wille na Pogodnie itd. Od 2009 r. pod auspicjami konserwatora zabytków trwają prace koncepcyjne nad odbudową wieży, jej zagospodarowaniem na cele turystyczno-użytkowe. W r. 2011 zabezpieczono posadzkę.
Opracowała: Ewa Fabiańczyk
Zdjęcia: https://pl.tripadvisor.com/,https://podroze.onet.pl/
,https://polska-org.pl/8400199,foto.html
Ruiny wieży Quistorpa - charakerystyczne łuki |
Ruiny wieży Quistorpa |
Rzeźba autorstwa Ludwika Heinzla symbolizująca handel |
Wieża Quistorpa w czasach swojej świetności |
Wieża Quistorpturm |
