Wydarzenia: Zespół przyrodniczy
KRUKOWATE
Krukowate – elita ptasiej inteligencji – spotkanie 20.01.2017
Krukowate na świecie reprezentowane są przez 113 gatunków, z czego w Europie spotkamy 12.
W Polsce regularnie do lęgów przystępuje 7 gatunków:
gawron Corvus frugilegus,
wrona siwa Corvus cornix,
sroka Pica pica,
kawka Corvus monedula,
kruk Corvus corax,
orzechówka Nucifraga caryocatactes
sójka Garrulus glandarius.
Sporadycznie spotyka się dwa gatunki: sójkę syberyjską Perisoreus infaustus gnieżdżącą się w skandynawskiej i rosyjskiej tajdze oraz wieszczka Pyrrhocorax graculu, licznie występującego m.in. w Alpach.
Na pierwszy rzut oka w krukowatych nie ma nic fascynującego. Nie są barwne jak gile czy nawet sikorki. Poza kolorową sójką i orzechówką krukowate niezbyt rzucają się w oczy. W najlepszym wypadku nie zwracają naszej uwagi. Ot czarne ptaszki: gawron, kruk, wrona, kawka. Z doświadczenia wiem jak wiele osób je myli. Czasem budzą odrazę. Nie lubią ich myśliwi. Chętnie do nich strzelają. Strzelają do kruków, wron i srok, argumentując to tym, że od czasu do czasu zdarza się im zjeść małego zająca albo kuropatwę. W Polsce w XIX w. i pierwszej połowie XX w. kruk został prawie doszczętnie wytępiony przez myśliwych. Obecnie jego liczebność się zwiększa i szacuje się go w granicach 10 000 -20 000 par lęgowych. Jest prawnie chroniony. Pomimo to w wielu okolicach w dalszym ciągu jest pokątnie zabijany. Tymczasem podstawowym pokarmem kruków, zwłaszcza w sezonie jesienno – zimowym, jest padlina, stanowiąca 80% ich diety. Sójki też nie cieszą się sympatią myśliwych. Są hałaśliwe, a ich naturalnym głosem są przeraźliwe, skrzeczące wrzaski. Głośno się awanturują, albo też przeraźliwymi głosami reagują na widok drapieżnika lub intruza. A to, zdaniem myśliwych, płoszy zwierzynę. Polubić krukowate nie jest łatwo. Do tego trzeba być wrażliwym obserwatorem. Sprytnym podpatrywaczem. Z takiego podpatrywania może się zrodzić naprawdę głęboka fascynacja. Jeżeli uważnie przyjrzymy się ich ubarwieniu to zobaczymy, że są piękne. Głęboka przechodząca w granatowe refleksy czerń kruka, piękna szara kamizelka wrony, czy niezwykle zgrabna czarna czapeczka kawki dodają im elegancji.Ich głosy kojarzą się nam nieładnie i mało kto daje wiarę, że krukowate pod względem systematyki należą do ptaków śpiewających. Bogactwo głosów kruka jest rzeczywiście zadziwiające (szczególnie w okresie godowym). Każda para ma swój specyficzny repertuar. Od przedwiośnia aż do późnego lata sójki potrafią zadziwić niejednego miłośnika lasu. Okazuje się, że potrafią piszczeć, kwilić, krakać, gwizdać, szczebiotać i wydawać wysoko brzmiące okrzyki. W starożytnej Grecji młode sójki trzymano w domach i uczono je ludzkiej mowy. Rodzina krukowatych stanowi intelektualną elitę wśród naszych ptaków. Potrafią posługiwać się narzędziami, wykorzystywać prawa fizyki, jako nieliczne wśród wszystkich zwierząt przechodzą test lustra (metoda badania samoświadomości zwierząt). Wrony trafiały do legend i mitów od czasów starożytności; są uważane za symbol mądrości, zaradności i rodzicielskiej opieki. Kruk pełnił w dawnych mitach różnych kręgów kulturowych role wyłącznie pozytywne. Czarny kruk uchodził za symbol inteligencji, był ptakiem wróżebnym i proroczym. Był ptakiem słońca i świtu, bo krakaniem obwieszczał nadchodzący dzień. Spostrzegawczość, pojętność, oswajalność i bystrość uczyniły z niego posła bogów.
Obecnie symbolika kruka i wrony w kulturach europejskich nierozerwalnie łączy się ze śmiercią i wojną, a także z chorobami (zarazą) – kruki i wrony ciągnęły bowiem za maszerującym wojskiem i żywiły się ciałami poległych.
Tekst: Julita Szutowicz
1 - Kruk (autor nie znany, źródło:www.funnyjunk.com), |
Porównanie wielkości krukowatych - autor:J.Szutowicz, |
Sójka - fot.Cezary Korkosz, |
Wrona - fot.Mateusz Matysiak |
