Wydarzenia: Przewodnik turystyczny po Szczecinie

ZŁOTY WIEK POMORZA

Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII w.

Dzięki porozumieniu marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Olgierda Geblewicza i premiera Kraju Związkowego Meklemburgia – Pomorze Przednie wg Projektu Transgranicznego Unii Europejskiej, powstała piękna wystawa obrazująca rozkwit artystyczny dynastii Gryfitów.

 Wystawa dzieli się na trzy części:
historia dynastii
malarstwo i rzeźbiarstwo
stroje i biżuteria

Dynastia książąt Gryfitów sięga XII w. Terytorium Księstwa Gryfitów leżało wąskim pasem nad Bałtykiem: na zachodzie od miejscowości Bardo ze Szczecinem, na wschodzie do miejscowości Lębork. Graniczyło z Brandenburgią i częściowo z Polską. Protoplastą rodu był Świętobożyc. Jego syn Warcisław I w porozumieniu z księciem Polski Bolesławem Krzywoustym przy pomocy biskupa Ottona z Bambergu ochrzcił Pomorze w latach 1124 – 1128. Zstępujący książę Barnim I zwany Dobrym nadał lokację Szczecinowi w 1243 r.. Bogusław X Wielki po ożenku z Anną Jagiellonką córką króla Polski Kazimierza Jagiellończyka, związał się z Polską. W ten sposób zapewnił swemu państwu wysoki status, uniezależniając je od zagrażającej stale Brandenburgii . Gryfici swój autorytet nie opierali na sile militarnej lecz na fundacjach artystycznych. Po wprowadzeniu reformacji w 1534 r. czyli przejściu z religii katolickiej na luteranizm, dobra kościelne i klasztorne przeznaczyli na rozwój nauki, książki, obrazy, rzeźby , gobeliny i wyroby jubilerskie. Sprowadzano trupy teatralne. Dwór książęcy był ośrodkiem kultury i sztuki późnego renesansu.
Kolekcja szczecińskiego muzeum jest największym zbiorem związanym z działalnością mecenasowską książąt z dynastii Gryfitów. Oto niektóre cenne eksponaty: Portret Filipa I pędzla Lukasa Cranacha Młodszego z 1541 r., Drzewo genealogiczne książąt Pomorza Zachodniego obraz Cornelliusa Krommenego z 1598 r., w którym przedstawiono 155 osób z rodu Gryfitów, portret Książę Franciszek I na marach (wypożyczony z katedry w Merseburgu), Oponę Croya malowaną przez Georga Bolte w 1857 r. według gobelinu mistrza Petera Heymansa z 1554 r. ( oryginał znajduje się w Muzeum w Greifswaldzie). Na wystawie można też obejrzeć wydobyte z sarkofagów stroje książęce: suknie, buty, kaftany, kołpaki wyszywane złotymi nićmi, biżuterię i medale. Są też koronki i resztki serwetek oraz chusteczki damskie. Wielkim unikatem jest Mapa Lubinusa z 1618 r. zamówiona przez księcia Filipa II.
Na wystawę wypożyczono eksponaty z muzeum Upsali, Zurichu, Berlina, Greifswaldu, Londynu, i z Darłowa.
Ostatni książę z dynastii Gryfitów Bogusław XIV umarł bezpotomnie w 1637 r. Dynastia trwała i panowała przez pięć wieków. Dzięki Annie Jagiellonce i jej małżonkowi Bogusławem X Wielkimu życie rodu Gryfitów przedłużyło się o 150 lat (Anna urodziła ośmioro dzieci, mimo że umarła mając zaledwie 27 lat). Zmarła we Wkryujściu, a pochowano ją w klasztorze w Eldemie.
W tym czasie na terenie Europy trwała wojna trzydziestoletnia (1618 -1648) zakończona pokojem westfalskim w 1654 r. W jego wyniku nastąpił podział dóbr i ziem Księstwa Pomorskiego. Tereny na zachód od Odry, łącznie ze Szczecinem, otrzymała Szwecja, a na wschód Brandenburgia.

Omówiła i skrótowo opisała
Weronika Ryba
Kwiecień 2022 r.