Wydarzenia: Przewodnik turystyczny po Szczecinie

Archiwum spotkań

Spacer po parku imienia Stefana Żeromskiego

Szóstego czerwca w piękną pogodę poprowadziłam trzydziestoosobową grupę po parku Żeromskiego. Powstał on z dwóch cmentarzy: cmentarza gminy francuskiej ewangelickoreformowanej utworzonego w 1721 r. oraz cmentarza niemieckiego, komunalnego, dostępnego dla wszystkich wyznań, powstałego na początku XIX w. Nosił nazwę Cmentarza Grabowskiego. W tym czasie na podstawie zarządzenia Rady Miasta Szczecina likwidowano przy kościołach cmentarze. W 1900 r. powstał Cmentarz Centralny, więc zaprzestano grzebać zwłoki na przykościelnych cmentarzach. Stopniowo Cmentarz Grabowski zamieniany był w Park Grabowski, nasadzając drzewa. Kiedy Szczecin został przejęty przez Polskę, pozostałe groby zniwelowano, a z płyt nagrobnych wykonano murki opasujące cały park o powierzchni 24 ha.

Rosną tu cenne, o niezwykłej urodzie okazy drzew i krzewów pochodzenia rodzimego i sprowadzane z innych stref klimatycznych. Wiele jest tu drzew pomnikowych o obwodzie 300 – 400 cm, a lipa drobnolistna zwana Siłaczką ma  obwód 600 cm. Rośnie tu 177 gatunków i odmian drzew i krzewów.  I tak np.: dęby, klony, platany klonolistne, kasztany jadalne,lipy, kasztanowce, jesiony, bożodrzewy gruczołkowate, skrzydłorzechy kaukaskie, buki, strączyn żółty, kłęk amerykański, sosna czarna,wejmutki, surmia pośrednia, graby, szupin japoński, glediczia trójcierniowa, cisy w formie drzewiastej i krzaczastej, największy w Szczecinie bluszcz i wiele innych drzew.

Z krzewów rosną tu :parczeliny trójlistkowe, krzewuszki cudowne, paleczniki chińskie, pięknotka Bodinera, jaśminowce, i mnóstwo innych pięknych, niezwykłych w swej urodzie krzewów.

W parku przy ulicy Matejki rośnie dąb szypułkowy, który na korze pnia ma wizerunek kształtu twarzy z jednym okiem i z grymasem na ustach. Wg legendy napisanej przez naszego kolegę Radosława Kleszczewskiego jest to kawaler zaklęty w dąb szypułkowy przez córkę grabarza Alonę – z Domku Grabarza. Alona była piękną, ale wyniosłą panną, gardziła kawalerami. Ojciec jej kategorycznie zażądał, żeby wyszła za mąż. Wtedy Alona powiedziała: „Niech się kawalerowie biją wręcz, który zwycięży zostanie moim mężem”. Zwyciężył kawaler wysoki, mężny, ale w walce stracił jedno oko. Alona zdegustowana nie chciała go, bo nie widziałby jej urody. Miała taką moc i zaklęła go w dąb, a sama zamieniła się w brzózkę .

W Domku Grabarza, a właściwie ogrodnika prowadzi obecnie działalność kulturalną Klub Storrady. Magii temu domkowi dodają czarne koty przebywające w piwnicy.

Park Żeromskiego położony w centrum Szczecina jest oazą ciszy, zieleni dla mieszkańców tętniącego dużego miasta.

Tekst:  Weronika Ryba

Foto:   Wiesława Borkowska

Mirosław Dudziński

Radosław Kleszczewski

Miłośnicy pięknego Szczecina

Dąb szypułkowy z jednym okiem

Grupa na tle buku zwisającego

Piękno Parku Żeromskiego

Wiąz z bluszczem

Wiąz szypułkowy

Glediczie trójcierniowe na tle Urzędu Wojewódzkiego

Glediczia trójcierniowa

Domek Grabarza

Zwiedzanie osiedla Szczecin – Żelechowa

W maju br. prowadziłam dwukrotnie grupy po osiedlu Szczecin – Żelechowa. Osiedle to leży w dzielnicy Szczecin – Północ, a sąsiaduje z osiedlami:Bukowo, Warszewo, Golęcin, Gocław, Drzetowo, Grabowo i Niebuszewo. Osiedle ma 14 tys. mieszkańców i jest podzielone ulicą Obotrycką na część Górną i Dolną.

Rozpoczęliśmy zwiedzanie od Stawu Brodowskiego. Jest on malowniczo położony, ma  wysokie brzegi, głębokość 19 m i wodę bardzo zimną. Była tam kopalnia gliny i żwiru. Pewnego razu wybiło źródło i z wielkim impetem w krótkim czasie zalało wyrobisko. W tej chwili staw jest rewitalizowany. W pobliżu mieszka prof. Adam Maria Szymski, który zaprojektował  Wyższe Seminarium Duchowne w Szczecinie i kościół pw. Miłosierdzia Bożego w Szczecinie. Ma wielki dorobek twórczy. W tym stawie są utopione płyty nagrobne z cmentarza  Brodowskiego w czasie jego likwidacji.

Po 1945 r.,kiedy nastała tu Polska, ludność niemiecka opuściła  te tereny i Polacy przekształcili cmentarz  na park Brodowski, przez który przebiega ulica Słowicza. Schody o dziewięćdziesięciu stopniach prowadzą do małego kościoła pw. Matki Bożej Ostrobramskiej.

Pierwotnie była to kaplica cmentarna zbudowana w 1892 r.,a po wojnie zaadaptowano ją w kościół katolicki. Jego patronka szczególnie ukochana  przez wilnian, których los rzucił w te strony, przyciąga zwłaszcza byłych żołnierzy AK z terenów wileńskich. Wystrój ma charakter kresowy, a mianowicie: główny ołtarz, witraże i tablice upamiętniające walkę o Polskę dają im namiastkę dawnej Ojczyzny. Przed kościołem usadowiony jest głaz o obwodzie 5,70 m z tablicą poświęconą dawnym mieszkańcom tu pochowanych.

W parku Brodowskim rośnie wiele wiekowych lip,dębów,buków, klonów przekraczających 300 a nawet 400 cm obwodu. Uliczki czyste, wąskie, tonące w zieleni, domy zadbane, w oknach kwiaty. Przy ul. Szczepowej mieszka pan Jan Rydzewski  rzeźbiarz - samouk, który wyrzeźbił: figurę Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia stojącą przed kościołem, figurę Papieża Jana Pawła II, figurę Mikołaja Kopernika i inne figury prezentowane w jego ogrodzie. Prace te wykonuje nieodpłatnie ku chwale Matki Bożej.

Przy ulicy Ułańskiej znajduje się Biuro Parafialne w otoczeniu kwitnących magnolii.

Ostatnim punktem naszego zwiedzania  był Dom Pomocy Społecznej – Dom Kombatanta przy ulicy Kruczej numer 17. Pani  z administracji zapoznała nas z funkcjonowaniem tego obiektu. Wyjaśniła  w jaki sposób są rekrutowani pensjonariusze, jaki jest czas na przyjęcie pobytu, jakie obowiązują opłaty miesięczne. Warunki mieszkaniowe są dobre, jest opieka lekarska i pielęgniarska oraz rehabilitacyjna. Przy obiekcie znajduje się duży ogród ze  stawem, rosną tu drzewa i dekoracyjne krzewy, jest usadowiony głaz z tablicą poświęconą gen. Mieczysławowi Borucie – Spiechowiczowi. Pensjonariusze mogą tam spacerować.

Z pobytu godzinnego w DPS wynieśliśmy wiele emocji. Zdaniem uczestników wycieczka była bardzo przydatna, ponieważ coraz bardziej poznajemy Szczecin, piękny Szczecin.

Weronika Ryba

Foto – Wiesława Borkowska

Zwiedzanie Szczecina Czerwonym Szlakiem cd

11 kwietnia 2015 r. grupę ponad czterdziestoosobową poprowadziłam Czerwonym Szlakiem od pomnika Adama Mickiewicza do Placu Tobruckiego, gdzie znajduje się obecnie Fontanna z Kotwicą, a przed wojną stał tam Pomnik Sediny. Omówiłam wszystkie obiekty ponumerowane czyli zaznaczone kółkiem na przerywanej czerwonej linii. A więc:

16. Pomnik Adama Mickiewicza

17. Kompleks PAZIM

18. Barokowa Brama Królewska

19. Kościół św. Piotra i Pawła20

20. Miejsce po Maszcie  Okrętu s/s Kapitana Maciejewicza

21. Domki Profesorskie

22. Gimnazjum  Mariackie, obecnie L. O. numer 9

23. Dom narodzin carycy Katarzyny II

24. Bazylika Archikatedralna św. Jakuba

25. Plac Orła Białego i Barokowy Posąg Flory

26. Barokowa Fontanna z Orłem z 1732 r

27. Pałac pod Globusem, miejsce narodzin księżniczki Zofii Doroty   Wirtemberskiej - żony cara Pawła I

28. Pałac Welthusena, obecnie Szkoła Muzyczna

29. Pałac Sejmu Stanów Pomorskich, obecnie Muzeum Narodowe

30. Galeria Sztuki Współczesnej i Klub XIII Muz

31. Tablica poświęcona powstaniu harcerstwa polskiego w Szczecinie

32. Neobarokowy Gmach Banku Ziemstwa Pomorskiego, obecnie Narodowy Bank Polsk

33. Gmach Pruskiej Poczty Królewskiej

34. Neogotycki Kościół św. Jana Chrzciciela

35. Szpital Dziecięcy

36. Plac Gen. Władysława Andersa , obecnie park

37. Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa

38. Kościół Garnizonowy św. Wojciecha

39. Pomnik Kornela Ujejskiego

40. Barokowa Brama Portowa

41. Nowy Ratusz zwany Czerwonym

42. Fontanna z Kotwicą, przed wojną Pomnik Sediny

Po czterech godzinach  uczestnicy byli utrudzeni,  ale bardzo zadowoleni.  Mówili , że wiadomości  nabyte rekompensują zmęczenie.

Weronika Ryba

foto  Mirosław Dudziński

Zwiedzanie Szczecina Czerwonym Szlakiem

W zimną sobotę-14 marca 2015 r. grupę trzydziestoosobową poprowadziłam Czerwonym Szlakiem wyznaczonym na 750 – lecie obchodów nadania Praw Miejskich Szczecinowi, a więc w 1993 r .

Czerwony Szlak znaczą czerwone przerywane linie na chodnikach , a kółko z  numerem oznacza miejsce do omówienia obiektu. Szlak zaczyna się przy dworcu PKP Szczecin Gł. a kończy się przy Ratuszu Czerwonym. Tych  obiektów do omówienia jest 42.

Omówiłam remontowany budynek dworca PKP  Szczecin Gł oraz rozwój  kolejnictwa na Pomorzu Zachodnim. Następnym punktem do omówienia  był gmach Poczty Gł. czyli obiekt nr 2 przy ul. Dworcowej, którą budowano przez 30 lat, począwszy od 1872. Gmach w stylu neorenesansowym z prześwietlonym dachem  ośmiokątnej poczekalni. Przy ulicy Św. Ducha znajduje się fragment średniowiecznego muru z tablicą poświęconą hetmanowi Stefanowi Czarnieckiemu w 300 – setną rocznicę pobytu w Szczecinie w czasie walk ze Szwecją.

Kościół pw Św. Jana Ewangelisty w stylu gotyckim ufundowanym dla zakonu  franciszkanów przez ks. Barnima I Dobrego. Omówiłam dokładnie styl i historię tego obiektu. Przy ul. Kurkowej znajduje się kamienica  Loitzów w stylu późnogotyckim z elementami renesansowymi. Rodzina ta zajmowała się handlem solą i śledziami, a w dalszych latach Loitzowie byli największymi bankierami. Udzielili kredytu nawet królowi Polski Zygmuntowi Augustowi, który w związku ze   śmiercią króla kredyt nie został w pełni spłacony. Obecnie znajduje się tu Liceum Plastyczne.

Następnym punktem na Czerwonym Szlaku był renesansowy Zamek Książąt Pomorskich dynastii Gryfitów. Zapoznałam z historią jego  budowy i z dziejami  dynastii Gryfitów. Wyszczególniłam postać ks. Bogusława X ożenionego z Anną Jagiellonką – córką króla Polski. Oboje dążyli do połączenia z Polską.

Przy Trasie Zamkowej liczącej 2300 m podeszliśmy do baszty Siedmiu  Płaszczy. Jest to jedna z ocalonych średniowiecznych baszt. Trasa Zamkowa przebiega w miejscu mostu Kłodnego wysadzonego przez wycofujących się Niemców ze Szczecina w 1945 r

Schodami weszliśmy na Wały Chrobrego, gdzie przedstawiłam historię i  twórców budowy oraz obiekty znajdujące  się tu , a mianowicie: gmach Akademii Morskiej, gmach Muzeum Narodowego i gmach Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ze względu na niską temperaturę dzisiejsze zwiedzanie zakończyliśmy wejściem do Muzeum, by obejrzeć wystawiony obraz Rembrandta.

Uczestnicy wyrażali zadowolenie z wycieczki. Niektórzy mówili, że  mieszkając w Szczecinie kilkadziesiąt lat, w wielu miejscach nie byli.

Uczestnikiem wycieczki był pan Grzegorz Wilento – wykładowca na Akademii Morskiej i profesjonalny przewodnik po Rzymie. W mejlu z 20 marca, stwierdził, że język przekazu oraz kultura osobista przewodniczki zachęca uczestników do kontynuowania wycieczek po Szczecinie.

Tekst: Weronika Ryba

Foto: Andrzej Richter

Zwiedzanie Cerkwi 13.12.2014 r.

Cerkiew Prawosławna pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Szczecinie znajduje się przy ul. Zygmunta Starego (przed wojną znajdowało się tu kino „Urania”).

Proboszczem jest ojciec Paweł Stefanowski.

Świątynię zbudowano w stylu bizantyjskim na planie krzyża greckiego, o wymiarach: dł. 26m, szer. 16m, wys. 25m. Mieści ona ponad 500 wiernych.

Budowę rozpoczęto w 2003 r. a oddano do użytku w 2011 r. Konsekracji dokonał metropolita SAWA w asyście biskupów z Polski i zagranicy. Jest to pierwsza cerkiew na Pomorzu Zachodnim zbudowana  od podstaw, która daje wiele radości wiernym prawosławnym, także mieszkańcom Szczecina innych wyznań ze względu  na okazałość tego obiektu. Kopuła okryta pozłacaną blachą lśni o wschodzie słońca na odległość.

Wnętrze jest przebogate. Ikonostas jest to przegroda z trojgiem drzwi oddzielająca nawę od ołtarza. Jest pokryta ikonami – malowidłami na drewnie na wzór ikon z XIV – XV w. Przedstawiają one Chrystusa, Matkę Bożą, św. Jana Chrzciciela, św. Mikołaja i dwunastu apostołów. Freski – malowidła na ścianach i pod kopułą wykonał artysta Jarosław Wiszenko. Na sklepieniu umieścił wizerunek głowy Chrystusa wielkości 9,5 m,gdzie średnica oka ma  50 cm.

Ojciec Paweł Stefanowski ponad godzinę zapoznawał nas z wiarą prawosławną, obrzędami i liturgią, porównując z wiarą katolicką. Uczestnicy byli bardzo zainteresowani cerkwią i urzeczeni jej wystrojem. Zadawali pytania ojcu, który chętnie na nie udzielał odpowiedzi.

Na zakończenie podziękowałam ojcu w imieniu własnym i 70-osobowej grupy za przybliżenie nam wiary prawosławnej, wręczając Mu bombkę świąteczną, wykonaną w Zespole Rękodzieła SUTW.

Weronika Ryba

Foto Radosław Kleszczewski

Urząd Wojewódzki

07.11.2014 grupa licząca około 60 słuchaczy naszego Stowarzyszenia zwiedziła gmach Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Uczestnicy zostali podzieleni na dwie grupy. Przewodnicy z Urzędu przedstawili historię budowy gmachu. Pokazali lochy dochodzące do Odry, wyposażenie wnętrz, gabinet wojewody i dwie wieże. Słuchacze byli zachwyceni elementami dekoracyjnymi i ogromem innych ciekawych i tajemniczych szczegółów.

Niektóre osoby mówiły, że spacerując Wałami Chrobrego nie zdawały sobie sprawy z tego, że ten gmach kryje w sobie tyle wspaniałości.

Grupą zwiedzających opiekowała się nasza koleżanka Nela Bandźmiera, której bardzo dziękuję za zastępstwo.

Tekst :Weronika Ryba

Zdjęcia: Wiesława Minkowska

Spacer po Cmentarzu Centralnym

10 października 2014 z inicjatywy Weroniki Ryby Zespół Miłośników Przyrody uczestniczył w spacerze po Cmentarzu Centralnym. Tym razem trasa przebiegała po części polskiej.

Zatrzymując się przy każdym godnym uwagi miejscu jak pomniki, głazy z tablicami pamiątkowymi, obeliska, opowiadała bardzo szczegółowo historię danego miejsca, podając datę, nazwiska i uzasadnienie ich usadowienia.

Po godzinie zwiedzania, zauroczona kompetentną wiedzą Weroniki, podeszłam do Niej mówiąc, że dziękuję za tak wspaniałą, profesjonalnie przedstawioną lekcję historii.

Wiele razy byłam na cmentarzu i mam tu pochowanych bliskich zmarłych, ale nigdy nie dostrzegałam wyżej wymienionych, a dziś obejrzanych  miejsc.

Będę teraz  mogła wybrać się ze swoimi dziećmi i z  wnuczką, aby pokazać obejrzane i choćby częściowo je omówić. Szkoda, że nie będzie z nami Weroniki.

Jadwiga Lisienko.

Członkini  Zespołu Przyrody

Foto – Wiesława Minkowska

Park Kasprowicza

W sobotę 14 czerwca 2014 roku wybraliśmy się na kolejne spotkanie z przyrodą Szczecina z naszą koleżanką – przewodniczką Weroniką Rybą.

Mimo niesprzyjającej pogody miłośnicy zwiedzania trwali dzielnie w ulewnym deszczu, a nawet coraz to nowe osoby dołączały do grupy, żeby posłuchać niezwykle ciekawych i cennych opowieści o drzewach i krzewach. Pani Weronika mówiła nam jakie i gdzie posadzono piękne okazy, jak kwitną, jakie mają owoce i jak się rozmnażają itd.

Trasa zaczyna się od Jasnych Błoni z pomnikiem papieża Jana Pawła II i wiedzie przez Park Kasprowicza, gdzie znajduje się pomnik Czynu Polaków (Trzech Orłów), Teatr Letni i po przekroczeniu ulicy Zalewskiego, weszliśmy do Różanki z 10000 róż w 100 odmianach, a następnie doszliśmy do dawnego Ogrodu Botanicznego.

Podziwiamy szczecińskie platany klonolistne, zatrzymujemy się przy drzewie ciasteczkowym i wreszcie docieramy do pięknego tulipanowca z jego niezwykłymi kwiatami w kształcie kwiatu tulipana. Widzimy jesion pensylwański, okazy skrzydłorzecha kaukaskiego, który jest wielopienny, a liście nieparzystopierzasto złożone o długośći do 80 cm. Jest to największy okaz w Szczecinie. Podziwiamy białe kwiaty derenia Kousa, topolę białą i ogromną ilość gatunków i odmian drzew i krzewów.

Idąc przez Park Kasprowicza, dowiedzieliśmy się od kol. Radosława o historii budowy na XXX-lecie PRL  Teatru Letniego, którego był kierownikiem (członek Zespołu Miłośników Przyrody).

Spacerując często tymi samymi alejami nie dostrzegamy piękna i bogactwa zieleni Szczecina, który z tego w Polsce słynie.

Czekamy na kolejne wycieczki i spotkania z przyrodą, a naszej koleżance Weronice serdecznie dziękujemy za wiedzę, za pasję i cudowny dar opowiadania.

tekst Ewa Fabiańczyk – czł. Zespołu Miłośników Przyrody

foto R.Kleszczewski i Janusz Wesołek

Wycieczka do Skolwina

17 maja poprowadziłam wycieczkę (ponad 50 osób) do Skolwina i Gocławia – pięknych miejsc Szczecina.

Skolwin jest częścią obszaru Szczecina najbardziej wysuniętą na północ. Po raz pierwszy w roku 1286 nazwa Skolwin została odnotowana w dokumencie, w którym biskup kamieński HERMAN nadał na tym terenie zwierzchnictwo. Kościół w Skolwinie powstał w pierwszej połowie XV wieku w stylu gotyckim. W roku 1683 wskutek oblężenia przez Brandenburczyków kościół został zniszczony. Odbudowa i przebudowa z elementami baroku upamiętniona została na belce nad ołtarzem. Ołtarz jest ikoną przedstawiającego Chrystusa nauczającego w towarzystwie Matki Boskiej i Jana Ewangelisty. Z dawnych czasów zostały 2 świeczniki. Po II wojnie światowej w sierpniu 1946 roku kościół został poświęcony przez księdza Domalewskiego jako filia parafii w Stołczynie. Dopiero 10 lat później biskup powołał parafię w Skolwinie p.w. Chrystusa Króla. W kościele znajduje się chrzcielnica z muszli przywiezionej z północnego wybrzeża Oceanu Indyjskiego oraz dwie kropielnice znajdujące się w kruchcie. W takiej muszli żyje współcześnie największy małż na świecie – TRIDACNA GIGANS , czyli PRZETACZNA OLBRZYMIA  (średnica 120cm, waga 200 kg). Muszle takie stosuje się jako umywalki i chrzcielnice. Jest to jedyny kościół na terenie Szczecina z elementami MIASTA  PORTOWEGO.

Wokół kościoła rosną egzotyczne drzewa i krzewy nasadzone przez księdza Świerkowskiego przy pomocy naukowców z Wyższej Szkoły Rolniczej w Szczecinie. Na terenie przykościelnego ogródka w roku 2005 odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą generałowi Mieczysławowi Ludwikowi Borucie- Spiechowiczowi. Był to generał z przedwojennego nadania, który po trudach wojny osiadł w Skolwinie. Uznany za wroga ludu został przez władze PRL zdegradowany. Generał wiele zdziałał dobrego dla Skolwina i dla żołnierzy poszkodowanych przez działania wojenne. Był przez cały czas inwigilowany przez UB. Jego dewiza życiowa umieszczona na płycie pamiątkowej brzmi HOMO NON SIBI NATUS SED PATRIAE, co w tłumaczeniu brzmi    Nie dla siebie, lecz dla Ojczyzny.

Ze Skolwina, idąc w dół na wschód ulicą Inwalidów, patrząc na piękną Odrę, wsiedliśmy do autobusu 102 przy ul. Stołczyńskiej i po 15 minutach dojechaliśmy do Gocławia – przed wojną dzielnicy rekreacyjnej. W pobliżu pętli tramwajowej, u podnóża Wzgórza Gocławskiego,  podziwialiśmy architekturę willi z zegarem słonecznym, wieżyczką z elementami ryglowymi, na której jest umieszczony znak nawigacyjny. Na wzgórze weszliśmy prawie wszyscy. Na jego szczycie usytuowana jest wieża Gocławska, dawniej Bismarcka o wys. 24m. Oddana do użytku po I Wojnie Światowej, a zbudowana na cześć wielkiego kanclerza niemieckiego zwanego Żelaznym Kanclerzem.  Niemcy bardzo go czcili, bo wsławił się zjednoczeniem Nieniec. W tym czasie wybudowano 50 takich obiektów ku jego chwal