Wydarzenia: Przewodnik turystyczny po Szczecinie
SARKOFAGI KSIĄŻĘCE w ZAMKU KSIĄŻĄT POMORSKICH w SZCZECINIE
SARKOFAGI KSIĄŻĘCE w ZAMKU KSIĄŻĄT POMORSKICH w SZCZECINIE
Dynastia Gryfitów to prawie 600 lat dziejów Pomorza. Jej nazwa pochodzi od Gryfa mitycznego zwierzęcia z ciałem lwa z głową i skrzydłami orła. Zamieszkiwali tu Pomorzanie, którzy byli poganami. Stworzyli oni Księstwo Gryfitów z pierwszym księciem Warcisławem I w XII wieku. Wywodzili się od dynastii Piastów . Granica na północy biegła wzdłuż brzegu Bałtyku, rozciągała się po obu stronach Odry, na zachodzie od wyspy Rugii takich miejscowości jak Barth, Greifswald, Stralsund Wolgast znajdujących się obecnie na terenie Niemiec. Na wschodzie granica sięgała po Darłowo, Słupsk, Bytów Lębork, należących do Polski. Na południu graniczyła z Brandenburgią, która zawsze rościła pretensje do tych ziem i ciągle napadała zbrojnie. Polski władca Bolesław Krzywousty w porozumieniu ze swoim lennikiem Warcisławem zainicjował chrystianizację tych ziem przez biskupa Ottona z Bambergu. Wiedzieli obaj , że chrzest Pomorza otworzy wrota do Europy dając możliwość lepszego rozwoju gospodarczego. Chrystianizacja odbyła się w latach 1124 – 1128. Na wzgórzu, gdzie stała świątynia pogańska gontyna, zbudowano drewniany kościół pw św. Ottona. Pod tym kościołem znajdowała się krypta grzebalna. Początki dynastii datuje się na XII wiek z księciem Warcisławem I , a wygaśnięcie nastąpiło w XVII wieku wraz ze śmiercią bez sukcesora Bogusława XIV 1637 r.
Wieki i lata płynęły, rządy w Księstwie Gryfitów miał przejąć książę Eryk II, ale umiera, więc następcą jego jest syn Bogusław X. który przybywa do Szczecina w 1474 r. i natychmiast na zjeździe Stanów Pomorskich potwierdził dotychczasowe przywileje. Dla utrwalenia pokoju z Brandenburgią żeni się z córką elektora Małgorzatą w Przecławiu uzgadniając warunek - Jeśli umrze bezpotomnie jego Księstwo przechodzi na rzecz Brandenburgii. Bogusław wyraża zgodę, ale żona „ psuje” ciąże przy pomocy nadwornego medyka, a ostatnie już donoszone i urodzone dziecko, medyk przykrywa poduszka, więc syn ginie. Książę Bogusław w gniewie oddala żonę do Wkryujścia, tam umiera. Po dwudziestu latach żeni się ponownie w 1491 r. z Anną Jagiellonką - córką króla Polski Kazimierza Jagiellończyka. Było to małżeństwo polityczne , ale bardzo udane, kochające się. Anna urodziła pięciu synów i trzy córki, przedłużając dynastię o 150 lat. Dla Bogusława był to wielki awans z nadzieją na połączenie się z Koroną. Gdy na świat przyszli dwaj synowie, książę Bogusław z licznym zabezpieczeniem wybrał się na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, by podziękować Bogu za potomstwo. Złośliwi mówili, by pokutować za oddaloną pierwszą żonę Małgorzatę, która zmarła w samotności na wygnaniu. Z wielkim szacunkiem był przyjmowany przez papieża i obdarowywany prezentami i przywilejem bicia monet. Po powrocie z pielgrzymki rajcy Szczecina wyrazili sprzeciw powiększenia zamku. Bogusław na znak protestu z rodziną wyjechał do Wkryujścia. Był sierpień 1503 rok deszczowy i zimny , Anna świeżo po porodzie przeziębiła się i zmarła mając zaledwie 27 lat. Bogusław w stanie bezżennym umiera w 67. roku życia.
Liczne potomstwo przedłużyło jeszcze trwanie dynastii Gryfitów na 150 lat. Po śmierci Bogusława rządy przejął pierwszy syn Jerzy, po nim jego syn Filip I, a Filipa syn Jan Fryderyk przebudował zamek w stylu renesansowym (umiera bezpotomnie), następny syn Ernest Ludwik dwórce Sydonii obiecał małżeństwo, nie dotrzymał słowa. Opuszczając dwór miała ona rzucić przekleństwo o wygaśnięciu dynastii. Po latach została uznana za winną i po torturach spalona na stosie. Następny syn Filipa, Bogusław III rządzi i spłodził trzynaścioro dzieci. Jego synowie Filip II, Franciszek I, Bogusław XIV umierają bezpotomnie. Ostatni władca Bogusław XIV kończy życie w 1637 roku. Na nim wygasa Dynastia Gryfitów.
W tym czasie w Europie trwa Wojna 30 - letnia, w którą wmieszane jest Księstwo Gryfitów. Pokój zawarty w 1648 roku dzieli księstwo między Szwecją , a Brandenburgią, która w 1700 r. przejęła nazwę Prusy.
Sarkofagi Książęce
Pod kościołem pw. św. Ottona już po przebudowie renesansowym kościoła znajdowała się krypta grzebalna, obecnie nazywana kryptą Gryfitów, miejsce sarkofagów Książąt Pomorskich.
Po II Wojnie Światowej po zrujnowanym w 1944r. Zamku Książąt Pomorskich przez aliantów odkryto w piwnicach 13 cynowych sarkofagów. Były mocno zniszczone i splądrowane. Przesłano do konserwacji w Krakowie. Renowacji dokonano sześciu sarkofagów, siedem przetopiono na blachy cynowe na rzecz odbudowy Warszawy. Do Szczecina wróciło tylko sześć sarkofagów. Umieszczono je czasowo w skrzydle wschodnim, a po uporządkowaniu skrzydła północnego przekazano do krypty po schodach w piwnicy. W 2015r. wskutek katastrofy budowlanej, sarkofagi przeniesiono do skrzydła południowego do Sali Ślubów.
Obecnie sarkofagi są puste. W 1995 r. szczątki książąt przekazano do katedry św Jakuba w kaplicy poświęconej Gryfitom. Nad stropem krypty Gryfitów obecnie znajduje się sala przystosowana do koncertów im Bogusława X Wielkiego. Do śmierci ostatniego księcia była kościołem książęcym.
Wszystkie sarkofagi mają formę prostej skrzyni. Są dekorowane dyskretnie rytowanym roślinnym ornamentem, są umieszczone fragmenty z Pisma Świętego. Najbogatszy sarkofag plastycznie zdobiony, złocony i srebrzony jest ostatniego księcia Bogusława XIV.
Obecnie w Sali Ślubów (tymczasowo) sarkofagi znajdują się według daty zgonu: Bogusława III, Filipa II, Anny Marii, Franciszka I, Ulryka ,Bogusł. XIV
Pomnik Bogusława X z Anną Jagiellonką wykonany przez rzeźbiarki Annę Paszkiewicz i Leonię Chmielnik stojący przed Zamkiem Książąt Pomorskim został odsłonięty 22 lipca 1974r. w 30. Rocznicę Wyzwolenia Narodowego.
Oprowadzała i opisała przewodnik Weronika Ryba
Zdjęcia wykonali: Wiesława Borkowska i Grzegorz Kierd
.jpg)
Bogusław X z Anną Jagiellonką Grupa przed pomnikiem
Informacja o chrzcielnicy Meble w muzeum
Sarkofag księcia Bogusława XIV Sarkofagi z Krypty Gryfitów
